دیجی کالا چه مسیری را تا به امروز طی کرده است؟

برند دیجی کالا از کجا آغاز به فعالیت کرده است؟

داستان متولد شدن دیجیکالا را تا به حال حتما بارها شنیده ‌اید. حکایت دوربینی که با لنز دست دوم و تعمیری به جای نو، به برادران محمدی فروخته شده بود و آن‌ها را به این فکر انداخت که خودشان دست به تاسیس فروشگاهی بزنند که علاوه بر در اختیار گذاشتن اطلاعات درباره محصولات مختلف دیجیتال، فروش آن‌ها را نیز به صورت اینترنتی انجام دهند. در زمانی که فروش اینترنتی پدیده‌ای بکر و نو محسوب می‌شد، دیجیکالا گام‌های اولیه را برای تاسیس فروشگاه اینترنتی برداشت. همانطور که در حوزه‌های مختلف اولین‌ها با استقبال مواجه می‌شوند، دیجی کالا هم از این قضیه مستثنی نبود اما اولین بودن چالش‌های خاص خود را نیز دارد.

درباره سال ۸۵ صحبت می‌کنیم، زمانی که متوسط سرعت اینترنت و میزان استفاده از آن توسط کاربران ایرانی، با امروز قابل مقایسه نبود. در همان سال دیجیکالا با تیمی که تعداد اعضای آن به انگشتان دو دست نمی‌رسید، فعالیت خود را آغاز کرد و در بازار بکری که پیش رو داشت، روز به روز خدمات خود را گسترده‌تر کرد. مسیری که با فروش برخی انواع دوربین و قطعات کامپیوتر آغاز شده بود، به تدریج دسته‌بندی‌های متنوع‌تری را نیز در خود جای داد و با استقبال کاربران بیشتری مواجه شد.

در مراحل اولیه، دیجی کالا تولید محتوای مفید و ارزشمند در حوزه‌های کاربردی را در اولویت خود قرار داد. همین موضوع باعث جذب هرچه بیشتر کاربران به سوی وبسایت با هدف کسب اطلاعات در خصوص کالاهای مختلف شد. این محتوا در سال‌های ابتدایی شامل معرفی بی‌طرفانه محصولات می‌شد. به تدریج با وجود گسترش فعالیت دیجی کالا در حوزه فروش، توجه این تیم به مبحث محتوا کمتر نشده و این حوزه در مجله دیجیکالا یا دیجی مگ به طور مفصل‌تر ادامه پیدا کرد. تولید محتوا در دیجی کالا به محتوای متنی خلاصه نمی‌شود.   ویدیوکست‌ها بخشی دیگر از محتوای تولید شده در مجله دیجی کالا هستند که درباره موضوعات مختلفی از جمله سینما، محصولات دیجیتال، صنعت بازی و… در آن‌ها صحبت می‌شود.

هم اکنون دیجی کالا چه جایگاهی در میان کسب و کارهای دیجیتال دارد؟

اگر بخواهیم واقع‌بینانه درباره دیجی کالا و مسیری که طی دهه اخیر طی کرده است صحبت کنیم، باید گفت دیجی کالا با امکاناتی که در اختیار افراد برای خرید اینترنتی قرار داد، کاربران ایرانی را با نوع جدیدی از خرید آشنا کرد. کاربرانی که تا پیش از آن برای خرید باید در بازارهای شلوغ بین مغازه‌های مختلف، اجناس را بررسی و مقایسه می‌کردند تا برای رسیدن به بهترین کیفیت و قیمت به نتیجه برسند، حالا وبسایتی در اختیار داشتند که در آن امکان بررسی دقیق مشخصات فنی کالاها، مقایسه‌ی چندین کالا با یکدیگر و درنهایت یک انتخاب مطلوب امکانپذیر بود. دیجی کالا در کنار این راحتی، اطمینان کاربران از اصالت کالا را نیز تامین می‌کرد که همین موضوع، نکته‌ی برجسته‌ای به شمار می‌رفت.

سیر صعودی دیجی کالا طی سال‌های  آینده ادامه داشت و دسته بندی محصولات آن به تدریج گسترده‌تر شد تا حوزه‌هایی مانند گوشی موبایل و لپتاپ، لوازم خانگی، مد و پوشاک و… را در بر گرفت و امروز به مرحله‌ای رسیده است که اصطلاح «شیر مرغ تا جان آدمیزاد» به خوبی برای آن کاربرد دارد!

در سالهای اخیر صحبت‌هایی از برنامه‌های دیجی کالا برای فعالیت در بازار کشورهای همسایه، یونیکورن شدن دیجیکالا و تبدیل شدن آن به اولین یونیکورن ایرانی نیز مطرح شد. یونیکورن که در لغت به معنای تک شاخ (موجودی با ویژگی منحصر به فرد) است، در حوزه کسب و کار و استارتاپ ها، به شرکت‌هایی اطلاق می‌شود که ارزش آن‌ها از یک میلیاد دلار بالاتر رود.

چه ضعف هایی باعث شده است دیجی کالا علیرغم اولین بودن، در بین کاربران محبوبترین نباشد؟

اما نکته‌ای که نمی‌توان در مورد دیجی کالا از آن چشم پوشی کرد، افت کیفیت سرویس دهی آن در سال‌های اخیر است. یکی از مشکلات این فروشگاه اینترنتی، روابط عمومی و اطلاع رسانی ضعیف آن در خصوص تغییر مدل فعالیتش بود. دیجی کالا که به مدت ده سال، بزرگترین فروشنده اینترنتی ایران محسوب می‌شد و به شکل مستقیم کالا را تهیه می‌کرد و در اختیار کاربران قرار می‌داد، از سال ۹۵ مدل فعالیت خود را تغییر داده و به مارکت پلیس (marketplace)تبدیل شد. تفاوت فروشگاه اینترنتی و Marketplace در این نکته است که فروشگاه اینترنتی خود به عنوان فروشنده، کالا یا خدمات را به مشتریان عرضه می‌کند اما مارکت پلیس فضایی را در اختیار فروشندگان قرار می‌دهد تا بتوانند محصولات خود را در معرض دید مشتریان قرار دهند.

ممکن است برای شما هم پیش آمده باشد یا شنیده باشید که محصول خریداری شده از دیجیکالا تقلبی یا دارای مشکلاتی است. در این مواقع معمولا مشتریان دیجی کالا را مسئول هرمشکلی که برای محصولات وجود داشته باشد می‌دانند. در حالی که دیجی کالا مدت‌هاست فروشندگان دیگر را برروی وبسایت قرار داده و دیگر کاربران نمی‌توانند ادعا کنند محصول تقلبی، گران‌قیمت یا بی‌کیفیت، از سوی دیجی کالا ارسال شده است.

چرا که فروشنده‌ی محصول شخص یا شرکت دیگری است که از وبسایت دیجی کالا برای فروش محصول خود اقدام کرده است. بنابراین نمی‌توان این گزاره را تایید کرد که «دیجی کالا محصولات فیک را به جای اصل به مشتریان می‌فروشد.» از طرفی نمی‌توان مشتریان را در این باره مقصر دانست چرا که دیجی کالا در زمان مناسب، کاربران را در جریان تغییرات ساختاری خود قرار نداده است.

نکته‌ی دیگری که دیجیکالا بابت آن مورد انتقاد قرار می‌گیرد، قیمت محصولات است که در بسیاری از موارد، به طور کامل از حالت رقابتی خارج شده و با اختلاف، گرانقیمت‌تر از سایر فروشگاه‌هاست. در این مورد هم می‌توان گفت قیمت محصولات را فروشندگان آن تعیین می‌کنند و نه دیجی کالا. که البته درصد سودی که دیجیکالا به عنوان Market place دریافت می‌کند نیز در بالاتر رفتن قیمت محصولات موثر است.

دیجی کالا کماکان به عنوان قدرتمندترین بستر فروش محصولات برای کاربران ایرانی به شمار می‌رود اما باید به این نکته نیز توجه کند که در ذهن مشتریان تجربه‌ی یک خرید ناخوشایند بسیار پررنگ‌تر و ماندگارتر از چندین تجربه‌ی خرید عادی، خوب و موفق است. جمله معروفی دراین‌باره وجود دارد که می‌گوید مشتری رضایتمند، نظرش را با سه نفر درمیان می‌گذارد و مشتری ناراضی با سه هزار نفر! بر همین اساس دیجی کالا باید در مسیر پیش روی خود بسیار سختگیرانه‌تر عمل می‌کرد اما به نظر می‌رسد نبود رقیب نه چندان جدی در بازار ایران، باعث شده است دیجی کالا عوامل دیگری را به جلب رضایت حداکثری مشتریان ترجیح دهد.

در مجموع با وجود تمام انتقاداتی که به ضعف عملکرد دیجی کالا در چند سال اخیر وارد بوده است، این فروشگاه با پشتوانه‌ای از تجربه و سرمایه که طی سال‌ها فعالیت کسب کرده است، در حال پیشروی است و به تازگی با افزودن روکولند، از برندهای مطرح در زمینه سوپرمارکت آنلاین، به برندهای زیرمجموعه خود، گامی دیگر در راستای گسترش خدمات خود برداشته است.